Bilinçli Sosyal Medya Kullanımı

Şahısların, bu iş için özel tasarlanmış sitelerde birbirleri ile yaptıkları paylaşımlar sosyal medyayı oluşturur. Kişilerin ilgi alanlarına ve tarzlarına göre düzenlenmiş çok çeşitli sosyal medya siteleri mevcuttur. Zaman ve mekan sınırlaması olmadığından, sosyal medya ağları sayesinde dünyanın en uzak köşesinden hiç tanımadığınız birinin bir paylaşımı anında size ulaşabilir. Sosyal medya vesilesiyle, aile ve arkadaşlarla irtibatlı olunur, insanlarla iletişim kurulur, bilgi alışverişinde bulunulur, hatta ticari ilişkiler ve kazançlar sağlanabilir.

Erişimi ve kullanımı bu denli kolay olan sosyal medya ve çeşitli elektronik uygulamalar hayatımıza sadece kolaylık olarak girmiyor, adeta bir paket program gibi, yanında bonus olarak bazı istenmeyen etki ve sonuçları da getiriyor. Her işimizde olması gereken gibi, bu konuya da kritik- analitik düşünme mantığıyla yaklaşabilirsek, paketin sadece ihtiyacımız olan faydalı kısımlarını alıp, diğerlerini elimizin tersiyle itelememiz mümkün olur inşallah… Bunu yaparken sosyal medyanın artısını, eksisini iyice düşünüp gelirini- giderini hesaplayabilmemiz lazım gelir.

Sosyal medyanın zararları nelerdir?

• Sosyal medya, insan ilişkilerini zararlı yönde etkiler. Anlamlı samimi arkadaşlıklar yerine, gerçek adının bile ne olduğunu bilmediğiniz kişilerin, ya da 20-30 yıl öncesinde mahalleden tanıdığınız ama artık hiç bir ortak noktanız olmayan şahısların akşam ne yemek yediğini bilecek kadar gereksiz bilgi yığılmasına maruz kalabilirsiniz.
• Her ne kadar çok geniş arkadaş kitlesine ulaşıldığı sanılsa da, sosyal medya insanı toplumdan izole eder. Zaman içinde insanlar yüz yüze iletişimden rahatsız olmaya başlarlar.
• Güvenlik her zaman için başta gelen sorunlardan biridir. Her ne kadar bütün güvenlik ayarlarını en sağlamından ayarlasanız bile, bütün fotoğraf ve bilgilerinize bir şekilde ulaşmak hiç de zor değildir. Üstelik bu tür siteler zaman zaman güvenlik ayarlarında değişiklik yapmakta, bunların nasıl çalıştığını bulabilmeniz için de biraz uğraşmanız gerekmektedir.
• Sosyal medyayı ve interneti aşırı kullanmak bazı sağlık sorunlarına sebep olabilir: Gençlerde davranış bozuklukları meydana gelir. Ayrıca sosyal medya bağımlısı insanlarda depresyon, madde bağımlılığı, uykuda düzensizlik ve performans düşüklüğü olabilir.
• Yazılı iletişimde kelimelerde yapılan kısaltmalar vs sebebiyle dilin hatalı kullanılmasına meydan hazırlar.
• Kaynağı belli olmayan, hatalı bilgilerin hızlı bir şekilde yayılmasına sebebiyet verir.
• Çocukları sanal saldırganlara karşı savunmasız bırakır.
• Yayınlanan bir fotoğraf veya yapılan bir yorum, insanlar arasında gereksiz tartışmalar çıkarabilir. Bu sebeple, kişilerin itibarı zedelenebilir.
• Hızlı gelişen gündem sebebiyle sürekli takip gerektiren sosyal medya, çalışma zamanlarında bile insanların akıllarından çıkamadığı için verimli çalışma randımanını düşürür.
• Kimlik bilgileri hırsızları için eşi bulunmaz bir kaynaktır.
• Sanal kabadayılar için bir platform hazırlar.
• Çevre baskısı etkisi vardır. Paylaşılan bir fotoğrafı beğenmeseniz bile arkadaşınız küsmesin, darılmasın diye “like” düğmesine basıverirsiniz.

Sosyal medyanın faydası var mıdır?

Bilinçli kullanıcılar için, sayılan bütün negatif etkilerden korunmak hatta kara geçmek mümkündür.

• Birbirinden uzakta yaşayan aile ferdleri ve arkadaşlar arasındaki ilişkilerin güçlenmesinde etkilli olur.
• Öğretmen ve öğrencilere eğitimde faydalı kaynaklar sağlanmasında yardımcı olabilir.
• Yararlı bilgilerin hızla yayılmasında etkindir.
• Sosyal ve politik yöndeki olumlu değişiklikleri kolaylaştırır.
• Destek gruplarına veya hiç tanımadığınız bir şehre, hatta bir ülkeye gittiğinizde dininizden, milletinizden, dilinizden insanlara ulaşmanıza kolaylık sağlar.
• Ticari anlamda ürünlerin ve firmaların geniş kitlelere ulaşmasında etkilidir.
• Bazı özel hedeflere ulaşmada insanları bir araya getirecek bir platform olma özelliği vardır. Bu da, toplumda pozitif değişimler yapılması açısından çok önemlidir.

Sosyal medya kullanımında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar:

• Her gördüğünüz linke tıklamayın: Araştırmalara göre, “spam”ciler Facebook hayran sayfalarına bıraktıkları linkler sayesinde, insanları dolandırıcı sitelere yönlendirerek bu sitelere yılda 200 milyon dolar para kazandırıyorlar.
• Dini ve insani hassasiyetlerinize aşırı vurgu yapan paylaşımlardan uzak durun: “Bakalım kaç kişi selamımızı alacak?”, “Hasta çocuğumuza yardım edin. Facebook her beğeniye para veriyor”, “Silinmeden okuyun, izleyin, paylaşın”, “Nokta bile olsa yorum yapın”, “Face yasakladı, kaldırılmadan paylaşın” gibi yorumlara kanmayın. Bunların hepsi sayfaların popülaritesini arttırmak için yapılan hilelerdir.
• İsimlere aldanmayın: Ünlü kişiler, düşünürler vs adına açılan hesaplar tamamına yakını sahtedir. Bir grup ya da şahıs açılan adına alınan hesapları ve hayran sayfalarını takibe almadan önce bu ihtimali unutmayın (X cemaati müntesibleri gibi). Bu tür hesapları takip ederek bu şahıslara pirim vermeyin. Sadece otoriteleri ve resmi hesapları takip etmeye özen gösterin. Ortaya çıkan tuhaf manzaları düşünün: “Dört Halife adıyla açılmış bir hesaptan gelen bildirim: Dört Halife seninle arkadaş olmak istiyor” gibi.
• Beğeni ve paylaşım şampiyonu olmayın: Sosyal medyada yapılan her aktivite kayıt altında olduğu gibi, hayatımızın her anında yaptığımız da amel defterimizin kaydında. Hesabını veremeyeceğimiz, sonrasında pişman olacağımız şeyleri yapmamaya özen göstermeliyiz.
• Yanlış bilgilerin yayılmasına alet olmayın: Sırf dini içeriği var diye paylaşımlarda bulunmayın, bu tür sayfaları takip etmeyin. Büyüklere ithaf edilen sözlerin gerçekten onlara ait olup olmadığından emin olun. Bu tür sözleri paylaşmazsanız bir şey kaybetsiniz ama, yanlış bir sözü paylaşırsanız vebale girme riskiyle yüzyüze gelebilirsiniz.
• Klavye mücahidi olmayın: Fikrini tasvip etmediğiniz insanları takip etmekten vazgeçin. Sosyal medya üzerinden tebliğ yapmak istiyorsanız güzel ve faydalı bilgileri yayan insanlarla bir araya gelin. Karşı fikre laf yetiştirme yarışında olmayın. Fikrinlerini tasvip etmesek de galeyana gelip başkalarını küçük düşüren veya provakasyon olabilecek paylaşımlardan sakının.
• Savaş manzaralarını paylaşmayın: Ceset parçaları, harap olmuş şehir manzaraları paylaşmanın sevap olduğu düşüncesinden sıyrılın. Tam tersi, insanların bu tür manzaralara aşinalığını arttırarak duyarsız olunmasına alet olabileceğinizi düşünün.
• Hasta resmi eklemeyin, vefat haberi duyurmayın: “Annem ameliyat oldu, duaya ihtiyacımız var”, “Amcam vefat etti” gibi paylaşımları yaparken dikkatli olun. Bu gibi durumlar mahrem konulardır. İnsanların hasta yataklarında tüm dünya tarafından görülmek istemeyeceklerini hatırda tutun.
• Yemek fotoları paylaşmayın: Olmayanın veya o an ulaşamayacak olan insanların hakkına girmeyin.
• Kullanım şartlarını dikkatle okuyun: Kullandığınız telefon, tablet, bilgisayar vs’nin, sosyal ağın ve uygulamanın kullanım şartlarını okuyun, kullanıcı olarak haklarınızı ve sizden beklenenlerin ne olduğunu bilin.

Sosyal medya kullanırken düstur edinebileceklerimiz:

Bilmediğin şeyin ardına düşme, çünkü göz, kulak ve kalp hepsi sorumludur, mutlaka sorguya çekilecektir.

(İsra, 17/36)

İnsan hiçbir söz söylemez ki, yanında onu gözetleyen ve dediklerini kayda geçen bir melek hazır bulunmasın.

(Kaf, 50/18)

Şunu iyi bilin ki üzerinizde bekçiler var.

(İnfitar, 82/10)

Kişiye, yalan olarak, her duyduğunu anlatması yeter!

(Ebû Hureyre radıyallahu anh’den rivayetle. Müslim)

Kendisini doğrudan ilgilendirmeyen şeyi terketmesi kişinin iyi Müslüman oluşundandır.

(Ebû Hureyre radıyallahu anh’den rivayetle. Tirmizi)

Nurgül Çelik

2016