Amerika’dan Türkiye’ye Kesin Dönüş Hazırlıkları

Hayat bizlere her an yeni başlangıçlar sunar. Bir yerden bir yere taşınma ise, bu başlangıçlar için önemli bir fırsattır. Eğer taşınma kıtalararası ise, gidilecek yolun heyecanı kadar, hazırlıklar da fazla olacaktır. 

Bazen mecburiyetler, bazen sorumluluklar, bazen sağlığınız ve bazen sevdikleriniz için yer değiştirmeniz gerekebilir. Mecburiyet veya değil, isteyerek veya istemeyerek, bir yer değiştirme gündeminize girdiyse, onun için hazırlıklar ve planlar yapmak hem işinizi kolaylaştıracak, hem de sizi maddi ve manevi açılardan bu yolculuğa hazır hale getirecektir. Biz de bu düşünce ile Amerika’dan Türkiye’ye taşınma sürecinde bilinmesi faydalı olabilecek kişisel tecrübelerimizi bilhassa dönüş yolculuğu hazırlıkları içinde olanların istifadesine sunmak istedik. 

Herşeyden önce şunu ifade etmek gerekir ki, yanınızda neler getirmek istiyorsanız, neleri taşımaya değer buluyorsanız, onların bir listesini hazırlamak ve ona göre koli sayısı ve  konteyner seçimini yapmak en sağlıklı ön hazırlık olacaktır.

Ayrıca son anda çıkabilecek ekstra işlerin de olabileceğini akılda tutarak planlama yapmanızı öneririz. En önemlisi dingin bir yürek ve teslimiyetle yola revan olmak her işin başı ve anahtarıdır.

Bu minvalde taşınma sürecindeki gerekli belgeler ve dikkat edilecek unsurlara yakından bakalım;

1. Konsolosluktan kesin dönüş yazısı veya belgesi almak

Bu belge taşınma esnasında ve Türkiye’de ihtiyacınız olacak bir belgedir. Amerika`da konteyneri yüklemek ve Türkiye’de gümrükten eşyaları teslim almak için bu belgeyi göstermeniz gerekmektedir. 

Eşya taşımak için konteyner tercih edilmesinin sebebi; taşınacak eşya fazla ise başka bir yolla göndermenin daha masraflı oluşundan kaynaklanıyor. Gemi ile nakliye çok ucuz değilse de en güvenilir yoldur diyebiliriz. Ayrıca taşınan malzemenin cinsi, ağırlığı ve kıymeti ölçüsünde ücretlerde ve şartlarda değişiklik olacağı akıldan çıkarılmamalıdır. 

2. Amerika`daki iş yerinden, ne zaman çalışmaya başlayıp, ne zaman ilişkinizin kesildiği ve neden ayrıldığınıza dair bir yazı almak

Biz bu belgenin gerekli olabileceğini Türkiye’ye gelmeden önce bilmiyorduk. Ama her ihtimale karşı yanımızda bulunsun diye temin etmiştik. Nitekim Türkiye’ye gelip de bir sağlık sigortasına başvurmak istediğimizde 65 yaş üstüne özel bir sağlık sigortası yapılmadığını öğrendik. (Burada şunu hatırlatmak isteriz ki, ülkemizde, SGK’ya yapılan yıllık cüzi bir ödeme karşılığında tüm sağlık hizmetlerinden faydalanmak mümkündür.)

Bu belge şu durumda işinize yarayabilir: Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan sağlık sigortası yaptırdığınızda, bir sistem hatası olarak, sizin daha önce Türkiye’ye giriş yaptığınızı sanıp sizi SGK’ya borçlu gösterebilir. Bu gibi durumlarda Amerika’dan dönüş tarihinizi belgelemeniz ve belgeyi yeminli tercümana tercüme ettirip, Sosyal Güvenlik Kurumu’na ibraz etmeniz imdadınıza yetişebilir.

3. Amerika’dan emekli olup dönecekler için yapılması gereken işlemler

Amerika’da çalıştığınız yerden emekli olmadan 6 ay önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na internet üzerinden başvurarak veya gerektiğinde yerine giderek emekli olmak istediğinizi bildirmeniz ve eğer yoksa Amerika’da bir banka hesabı açtırmanız gerekmektedir. Bu hesap, emeklilik maaşınızın yatacağı ve oradan da isterseniz Türkiye’ye transferde kullanacağız hesap olacaktır.

Amerika’daki tüm emeklilik haklarından faydalandığınızdan da emin olmanızı tavsiye ederiz. Mesela; Amerika’da eşler birbirlerinin emeklilik imkanlarından faydalanabilmektedir. 

Farklı işyerlerinden 401K hesaplarınız varsa hepsini bir yerde toplamak da daha uygun olabilir. Ve eğer varsa Health Savings Account (HSA) hesaplarınızdaki paraları nasıl değerlendireceğinize de karar vermelisiniz.

4. Türkiye’ye para transferi yapılacaksa Amerika’daki bankanız ile konuşup transfer şartlarını öğrenmek

Bu aşamada Türkiye’de para transferi yapacağınız bankayı tespit edip, uluslararası para transferi konusunda bilgi almak ve wire transfer (elektronik transfer) şartlarını gözden geçirmek size bu konuda en çok kolaylık sağlayan bankayı seçmenizde yardımcı olacaktır. 

5. ABD’de ehliyet işlemleri ve posta yönlendirme için tercihen bulunduğunuz eyaletten bir ev adresi temin etmek

Türkiye’ye temelli döndüğünüzde, Amerika’daki ehliyetinizin süresi doldukça online olarak yenilemek istiyorsanız, bu uzatma işlemlerini yapabilmek için ABD’de gerçek bir ikametgah adresi göstermeniz gerekmektedir. Bu adres, size postayla gelebilecek diğer önemli belgelerin kaybolmaması için de gereklidir ve ilgili birimlere ABD’den ayrılmadan önce bildirilmiş olmalıdır. Aksi takdirde, postayla işlem yapılmamaktadır. 

(ABD’de bu amaçla bir adres temini için bir yakınınızın adresini kullanmayı düşünüyorsanız, trafik sigortasının sanki ev halkına yeni bir sürücü dahil oluyormuş gibi sigorta masraflarını arttıracağını adresini kullanacağınız kişiye hatırlatmanız iyi olabilir.) 

6. Gemiye yüklenecek konteyner için eşyaları listelemek, kolilerin içinde ne olduğunu beyan etmek

Sıra eşyaları paketlemeye geldiyse bir hayli yol katetmişsiniz demektir. Bu aşamada, nakliye şirketi size yapılması gerekenlerin listesini verecektir. Paketleme yaparken kolileri numaralandırarak her biri için ayrıntılı bir liste hazırlayıp içindekileri üzerlerine yazmanız yerinde olacaktır. Mesela: 

1 numaralı kutu; mutfak gereçleri; mixer, çatal kaşık, tabak… 

2 numaralı kutu, elektronik eşyalar, fotoğraf makinesi, albümler… gibi.

Bu arada şunu da hatırda tutmak gerekir ki; gümrüğe tabi olabilecek aynı üründen birden fazla sayıda getirmek ticarete gireceği için vergisini ödemeniz gerekebilir. Mesela kolilerin arasına iki adet ayaklı mutfak mikseri koymayı deneyebilirsiniz ama Türkiye’de koliler açılıp incelendiğinde gümrüğe takılabileceğini de hesaba katmalısınız.  

7. Eşyaları konteynere çok düzgün yerleştirmek, savrulmalarını engellemek

Eşyalarınızın yaklaşık kilosunu ve miktarını bildirdiğinizde taşıyıcı firmanın size uygun ölçüde bir konteyner göndermesi önemlidir. Taşıyıcı firma, konteyneri adresinize gönderir ve yerleştirme işlemi size aittir. Yerleştirme bittikten sonra konteynerin kilidi sizin tarafınızdan vurulur, Türkiye’de gümrük görevlileri tarafından açılır.

Eşyaları, aralarında boşluk kalmayacak şekilde, gerektiğinde streçle veya dolgu malzemesiyle sararak, sarsılmayacak ve birbirlerine çarpmayacak şekilde yerleştirmeniz gerekir. Böyle olunca eşyalarınızı hasarsız ve ziyansız teslim alabilirsiniz, aksi takdirde eşyalarda hasar olabilmektedir. 

8. Türkiye’de gemiden gelen malların teslim alınmasında gerekli belgeler ve ekstra masraflar

Amerika’da nakliye için yaptığınız ödemenin üzerine, gümrük masrafları, komisyon, depo masrafı ve nakliye masrafları gibi ödeyeceğiniz ekstra masraflar için de hazırlıklı olmanız gerekmektedir.

Gümrükten eşyalarınızı almak için Türkiye’de muhtarlıktan ikametgah adresi ve savcılıktan iyi hal kağıdı almanız da gerekmektedir. 

9. Türkiye’de sürücü belgesini yenilemek veya yeniden almak için işlemler

Ülkemizde, sadece Karayolu Trafiği Konvansiyonuna taraf olan ve sürücü belgelerinin karşılıklı değişimi konusunda anlaşmaya varılmış 84 ülkeden birine mensup olan ehliyetlerin değişim işlemi yapılır. Bu anlaşmanın dışında kalan ülkelere ait ehliyetlerin, ülkemiz ehliyetine çevrilmesi mümkün değildir. Listede bulunmayan ülkelerden ehliyet sahibi olanların ülkemizde araç kullanabilmek için ehliyet kurslarına giderek yeniden ehliyet almaları gerekir.

Eğer daha önce Türkiye’den alınmış ehliyetiniz var ise onu yenilemeniz mümkündür. Aksi takdirde, Amerika yukarıda bahsi geçen ülkelerden biri olmadığı için ehliyet kursuna gitmeniz, sınava girmeniz ve başarıyla geçmeniz gerekmektedir.

Bu yazımızda bahsettiğimiz bazı kuralların zaman içinde değişikliğe uğrama ihtimali olsa da genel anlamda  aktarmaya çalıştığımız tecrübelerimizin faydalı olmasını temenni eder, vatana dönüş yolculuğunuzun gerek karar verme, gerekse hazırlık süreçlerinde maddi manevi kolaylıklar dileriz.

Rabia Yener

Zilhicce 1442 / Temmuz 2021