BPA, “Bisphenol A” olarak bilinen maddenin kısaltılmış simgesidir. Polikarbon plastiklerde ve konserve kutuları ve meyve suyu kutuları gibi gıda ambalajlarının iç kısmında kaplama malzemesi olarak kullanılır. Kullanıldığı plastik geri dönüşümlü plastiktir. Temas ettiği gıdaya geçer ve bu geçme işi sıcaklık ile artar.
BPA’nın kullanıldığı yerler
Plastikte 3 ve 7 ile numaralandırılmış ürünlerde bulunur. (Aşağıda numaralandırılmış plastik kodlarıyla alakalı tabloyu bulabilirsiniz.) BPA’nın en tehlikeli kullanım alanlarından birisi biberonlar ve alıştırma bardaklarıdır. Eğer bebeğinizin sütünü biberonda ısıtıyor ve ısıtma işini mikrodalgada yapıyorsanız bu madde kolaylıkla süte geçer.
BPA günlük hayatımızda daha çok su şişelerinde, saklama kaplarında, damacanalarda, bardaklarda karşımıza çıkar. Su içtiğimiz pet şişeleri tekrar tekrar kullanmamalı ve çizilmiş olanlarını atmalıyız. Saklama kaplarında ise mikrodalgada kullanılanlarını tercih etmeliyiz. Yine de mikrodalgada plastik ürünleri kullanmak doğru değildir. Streç plastikler de ısıtma esnasında kullanılmamalı ve gıdaya değmemelidir. Özellikle bu plastik kapların bulaşık makinesinde yüksek ısı ile yıkanmaları ile birlikte içeriğindeki zehirli maddeler dışa daha hızlı çıkabiliyor ve bulaşık makinesinden alıp temiz diye içerisine koyduğunuz yiyeceklere kimyasallar daha hızlı bulaşıyor.
Sağlığımız açısında en güzeli cam eşya kullanımıdır. Biberonların cam olanlarını almalı ve emzik kısmında plastiğine dikkat etmeliyiz.
BPA’nın Sağlığa Zararları
Harvard Üniversitesi School of Public Health araştırmacılarının yaptığı araştırmada pet şişede içilen meşrubatla vücuda alınan BPA’nın idrardaki oranı %69 olarak tespit edilmiştir. İçeceğin sıcak olması bu oranı daha çok artırmıştır. Bu kimyasalın vücutta yüksek seviyelerde bulunması, kalp hastalıkları, diyabet ve karaciğerde enzim bozukluklarına neden olduğu ortaya konulmuştur.
BPA vücutta östrojen hormonu gibi davranır ki cenin, bebek ve çocuklar üzerinde nörolojik ve davranış bozukluklarına sebep olur. Bu kimyasalın prostat ve meme bezleriyle, kızlarda erken ergenlik gibi olumsuz etkilerinin olabileceğini gösterdiği belirtilmiştir. Sperm üretiminde de düşüşe sebebiyet verir.
Son araştırmalara göre BPA vücutta bilim adamlarının tahmininden daha fazla kalmaktadır bu da doğal olarak tahribatı artırır.
BPA, Kanada, Amerika, Danimarka gibi bazı gelişmiş ülkelerde yasaklandı. Özellikle biberonlarda tamamen yasaklanıyor. Buna dikkat eden önde gelen üreticiler bu maddeyi en azından biberonlarda kullanmıyor.
Plastik etiketleri ne anlama geliyor?
(1) PETE : Polyethylene Terephtalate Etyhlene, yumuşak içecekler, su, meyve suyu, deterjan, temizleyici ve fındık ezmesi kaplarında kullanılır.
(2) HDPE : Yüksek yoğunluklu polyethylene, şeffaf plastik süt ve su kapları, çamaşır suyu, deterjan ve şampuan şişeleri ve bazı plastik torbalarda kullanılır.
(3) PVC veya V: Polyvinil Chloride, alimünyum folyo, bazı şişeler, pişirme yağı ve fındık ezmesi kapları, deterjan ve cam temizleme şişelerinde kullanılır.
(4) LDPE : Düşük yoğunluklu polietilen, manav saklama çantalarında, çoğu plastik streç filmlerde ve bazı şişelerde kullanılır.
(5) PP: Polipropilen; çorba, şurup ve yoğurt kaplarında pipetlerde ve biberonlarda kullanılır.
(6) POLISTIREN; plastik mantar yiyecek tepsilerinde, yumurta kartonlarında, tek kullanımlık bardak ve tabaklarda, taşınabilir saklama kaplarında ve şeffaf olmayan plastik çatal bıçak takımlarında kullanılır.
(7) DİĞER: Genelde Polikarbonat, çoğu plastik bebek biberonunda, 19 litrelik su damacanalarında, “spor” su mataralarında, şeffaf plastik suluklarda ve bazı plastik çatal, bıçak takımlarında kullanılır. Yeni biyolojik bazlı bazı plastikler de “7″ ile etiketlenebilir.
PVC: Toksik Plastik
Polivinil Klorid, BPA’yı ihtiva eden ve vinil veya PVC olarak da bilinen plastik, hem çevre için hem de insan sağlığı için riskler içerir. PVC aynı zamanda en an geri dönüşümü olabilen plastiktir.
Vinil Klorid’le çalışanlar yüksek karaciğer kanseri riski taşırlar.
Vinil Klorid üretimi genelde düşük gelirli kişilerin oturduğu bir çevre etrafındaki fabrikaların yakınlarında hava ve su kirliliği yaratır.
PVC kullanılabilmek için eklemelere ve düzenlemelere ihtiyaç vardır. Örnek olarak, daha sert olması için kurşun eklenir, esneklik vermesi için akışkanlaştırıclar eklenir. Bu toksik eklemeler de daha çok kirlilik ve insan sağlığına zarar oranını artırır.
PVC üretiminden çıkan hava emisyonlarındaki dioxin ve PVC ürünlerinin doğada çözünmesi sonucu yeşil alanlara yerleşir ve yediğimiz et ve günlük ürünlerimize hatta insan dokularına karışır. Dioxin bilinen bir kanserojendir. Az dereceli maruz kalmalar düşük doğum ağırlıkları, çocuklarda öğrenme ve davranış bozuklukları, bağışıklık sisteminde bozukluklara ve vücuttaki hormon bozukluklarına neden olur.
Kimyager Fazilet İşçen
Yorum Bırakın / Leave a Comment