M- Model olmak
O- Oyun oynamak
N- Ne istediğini sormak
T- Tutarlı olmak
E- Empati kurmak
S- Sorumluluk vermek
S- Saygı duymak
O- Özgüven
R- Ruhsal, fiziksel, sosyal ve duygusal olarak gelişmek
İ- ihtiyaçlarını gidermeyi öğrenmek
Montessorinin tanımını yapmadan önce kısaca bu eğitim sisteminin en önemli kelimelerini seçip böyle bir başlıkla tanıtmak istedim.
Aslına bakarsanız, bunlar zaten okul-öncesi eğitim sisteminin temelini oluşturması gereken özelliklerdir. Montessori sistemi, bir çocuğun ne düşündüğünü, ne istediğini, ne hissettiğini soran, sorgulayan ve çocuğun kendi özgür iradesiyle karar vermesine izin verip çocuğun kendi kişiliğine saygı duyarak çocuğun özgüven duygusunun gelişmesini sağlayan bir sistemdir. Tek bir cümle ile özetlemek gerekirse; “Montessori sistemi kontrol edilmiş bir ortamda çocuğu özgür kılmaktan ibarettir.” Özgürlükten kasıt, kuralsızlık ya da tamamen başıboş bırakmak değildir elbet. Gerçek sevgi, çocuğun yanlış yapma ve uzaklara gitme ihtimaline göğüs gerip onu özgür bırakmak, kendini tanımasını, kendi olmasını sağlayacak fırsatlar peşinde koşmasına imkân tanımaktır. Çocukların kendi kararlarını vermeleri, kendi tercihlerini yapmaları aslında sorumluluk almak için de adım attıklarını gösterir. Çocuğa kendi kararlarını kendisinin vereceği bir süreci yaşamasına fırsat tanıdığımızda, verdiği kararın sonuçlarını düşünüp bu yönde en uygun adımı atmaya çalışır. Montessori her çocuğun kendine özgü bir gelişime sahip, bireysel bir kişilik olduğunu ve kendi kapasitesi doğrultusunda öğrenebileceğini savunur.
Çocuğa özgürlük ortamı sağlamak, her şeyden önce ona olan bakış açımızı gözden geçirmemizi gerektirir. Eğer çocuk bizim için sahip olduğunuz bir nesne anlamına geliyorsa, kendimize ait bir mala olduğu gibi ona da kendi istek ve tercihlerimiz doğrultusunda dilediğimiz gibi davranabiliriz. Fakat kendi ayakları üstünde başarılı evlatlar yetiştirmek istiyorsak her şeyden önce, çocuğu bir birey olarak görme ve kabullenmek gerekir ve bu da Montessori sisteminin temelini oluşturur.
Her birey Allah’ın ona bahşettiği özel yeteneklerle yaratılır. Oysa dünyadaki eğitim sistemlerinin çoğu, birbirine benzeyen insan tipi yetiştirmektedir. Montessori bu bağlamda bu sistemlerin çoğundan farklıdır ve fıtrata uygun bir eğitim sistemidir diyebiliriz.
Malumunuz, İslam’a göre herkes kendi özgür iradesiyle seçme hakkına sahiptir. Bunun en güzel örneği, Hz. Ali ve onun gibi nicelerinin küçük yaşta hiç kimsenin baskısı altında kalmadan, dinleyerek, anlayarak, hissederek İslam dinini seçmeleri, küçük yaşta büyük sorumluluk almaları, toplumda saygın, sözü dinlenilen bireyler olmalarıdır. Aynı şeylere inanmaları onları ayni kişiliklere büründürmemiştir. Hepsinin kendine göre farklı değerleri, karakteristik özellikleri vardır. Montessori eğitim sisteminin amacı da bir nevi budur. Özde iyi bir birey yetiştirirken, karakterinin ve kişiliğinin oluşması yine kişinin kendi özgür iradesiyle oluşmaktadır.
Montessori eğitimi, aynı zamanda, çocuğa seçme özgürlüğü verilmesini ilke edinir. Çocuğun ders çalışmasında ona seçme özgürlüğü sağlanması zihinsel açıdan da önemlidir. Bu eğitim sisteminde, aynı sınıfta, aynı zaman diliminde, bir çocuk matematik, bir çocuk sosyal, bir çocuk bilim üzerine çalışabilmektedir. Birinden sıkıldığında, ötekine geçebilir. Fakat çocuk sonuç olarak o konuların hepsini yapmasının gerektiğinin farkında olarak yetişir. Sadece istediğini istediği zaman yapacağını bilmesi, baskı altında olmadan daha kolay, severek ve en önemlisi isteyerek öğrenmesini teşvik etmektedir. Çocuklar farklı hızlarda ve farklı yollarla öğrenirler. Çocuklar bağımsız olma, duygularının farkında olma, seçimler yapabilme ve günlerini nasıl geçirmek istedikleri konusunda karar vermeleri için teşvik edilmelidirler.
Montessori sistemi küçük yaştan itibaren çocuğa seçme hakkı tanıyan, alternatif oluşturan, kuralların net olarak ortaya konulduğu ve mevcut kurallar çerçevesinde çocuğun özgür olduğu bir gelişme ortamı sağlamaktır. Montessori’nin ekseni çocuktur. Montessori okullarında kullanılmak üzere geliştirilen çeşitli araç ve gereçler, hazırlanan ortam, çevre, hepsi çocuğun değerini anlamak, kavramak ve çocuğa saygı duymak ilkelerine dayanır. Bu sistemin temelinde çocukların en önemli becerilerinin kendi kapasite ve yeteneklerini geliştirmek olduğunu kavramaları hedeflenir.
Esma Nur Ulcay/Eğitimci-Akademisyen
Merhabalar, Salamu Aleykum, istanbulda islama aykırı olmayan, Montessori okulları nerede bulunuyor, yani dini değerlerimizi önemseyen bir okul var mı? Kendimiz türkiyeye taşınacağız ve uygun Montessori okulu arıyoruz, bilgilelendirebilen olursa, çok seviniriz, Allah’a emanet olun! Nuran hanım
Merhaba Nuran hanim,
Yazarimiz Esma hanim size daha detayli bilgi verecektir ama, o zamana kadar biz sizin icin kucuk bir arastirma yaptik. Asagidaki linkte bazi okullarin iletisim bilgileri vs. var. Biz bu okullar hakkinda tam bilgiye sahip degiliz ama, yine de isinize yarayabilir diye dusunerek paylasiyoruz.
Size kolayliklar diliyoruz.
http://www.dogalanneler.com…
S.a Esma hanım kızım,
Gerçekten Montessori’yi çok güzel tanıtmışsınız teşekkür ederiz. Anlattığınız gibi yetiştirilen
çocuklar anlayarak, severek, hissederek, kontrollu bir özgürlükle daha iyi yetişmesine sebeb olur
diye düşünmemiz lazım. Çünkü baskı ve engellemek çocuğa yanlış şeyler yaptırabilir.
Ayrıca bende şunu eklemek istiyorum çocuğa küçük yaşta ALLAH VE PEYGAMBER SEVGİSİNİ DE
aşılamakta lazım.
Merhaba Esma hanim,
Montessori’yle tanismam anne olmakla basladi. Simdi 4 yasinda bir oglum var ve ona simdiye kadar evde montessori destekli egitim vermeye calistik elimizden geldigince..Yazinizda bahsettiginiz gibi; montessorinin felsefesini biraz inceledigimiz zaman aslinda cocuklarimiz icin neden bu kadar dogru bir egitim felsefesi(benim icin) oldugunu daha iyi anliyoruz.Herzaman okudugumuz, dinledigimiz efendimizin cocuklarla olan iletisimiyle bagdasan bir felsefesi var. Sadece peygamber efendimiz(s.a.v.)’in cocuklara yaklasimini ornek almak bile yeterli olur iyi birer birey yetistirmekte.
Montessori’yi cok guzel ozetlemissiniz, zevkle okudum. Hep bir tereddutum olmustu montessori okullarinda cocuklara verdikleri ozgurlukle alakali. Disiplinli, duzenli calisma aliskanligi edinebilecek mi acaba cocugum bu okullara giderse diye. Bu cumleniz rahatlatti beni: “Montessori sistemi kontrol edilmiş bir ortamda çocuğu özgür kılmaktan ibarettir.”
tesekkur ederim degerli bilgilerinizi paylastiginiz icin…
Biraz geç gördüm yazdığınızı Elif Hanım. Yardımcı olabildiysem ne mutlu bana 🙂 Ben montessori eğitimini çok beğendiğim için ve faydasına inandığım için herzaman tavsiye ediyorum…
SELAMLAR ESMACIM,
ONCELIKLE TEBRIKLER. MONTESSORIYI KODLAMAN BIR HARIKA OLMUS.O GUZEL VE DEGERLI YAZINDA DA BAHSETTIGIN GIBI ASLINDA UNLU EGITIMBILIMCILERIN VE PEDAGOGLARIN BIZE YILLARCA BAHSETTIGI OGRETILER VE HAKIKATLER,YILLAR ONCESINDE PEYGAMBER EFENDIMIZ DONEMINDE EN IYI SEKLIYLE UYGULANMIS. CUNKU PEYGAMBER EFENDIMIZ(s.a.v.) RABBIMIZ TARAFINDAN TERBIYE EDILMISTI.CAHILLIYYE DONEMINDE ASIL OZGURLUGUN ALLAHA KUL OLMAKLA KAZANILACAGINI SAHABE ISLAMIYETI YASAYARAK BIZE GOSTERMISTIR.COCUKLARA VE KADINLARA VERILEN DEGER DAHA DA BIR ANLAM KAZANMISTIR ISLAMIYETLE.KIMBILIR BELKI MONTESSORI DE EGITIM DUNYASINA ARMAGAN ETTIGI BU YONTEMI PEYGAMBER EFENDIMIZIN DONEMINDEKI EGITIM YONTEMLERINDEN ESINLENEREK OLUSTURMUSTUR.
Teşekkür ederim Nebahat abla. İlk yazım olması sebebiyle biraz acemice oldu bana göre ama beğenmenize sevindim. Allah razı olsun Esma Nur Ulcay